- Tropische wouden en droge vlaktes Vooral in Australië leven veel papegaaien.
- Een kromme snavel Zowel de boven- als de ondersnavel beweegt.
- Klimmen en klauteren Ze gebruiken er zelfs de snavel voor.
- Notenkrakers Moeiteloos worden de hardste noten gekraakt.
- Trouw Ze poetsen graag elkaars veren en kriebelen in elkaars nek.
- Contact houden Een groep papegaaien maakt een oorverdovend lawaai.
- Koppie krauw Papegaaien zijn uitstekend na-apers.
Tropische wouden en droge vlaktes
De meeste papegaaien trekken in grote groepen, al krassend en krijsend, door warme streken van boom naar boom. De grootste soorten leven in het tropisch regenwoud, de kleinere bewonen de droge vlaktes met cactussen, vetplanten en hier en daar een bosje. Er zijn meer dan 300 soorten bekend. Sommige zijn felgekleurd, andere zijn onopvallend. Vooral Australië staat bekend om de bonte verzameling papegaaien die er leeft. Ook in Afrika, Azië en Zuid-Amerika zijn ze in allerlei soorten en maten te vinden. In Noord-Amerika leefde vroeger de Carolinaparkiet. Die is in het jaar 1914 uitgestorven.
Een kromme snavel
Parkieten zijn de kleintjes uit de familie, en kakatoe's hebben een kuifje op de kop. De agapornis uit Afrika staat bekend om zijn liefdesleven en de lori's om hun penseelvormige tong. Ara's zijn grote gekleurde papegaaien uit het Zuid-Amerikaanse regenwoud. In Artis wonen ze elke zomer op de perkjes aan weerszijde van de 'papegaaienlaan'. Dat is de laan waarover alle bezoekers Artis binnenwandelen. De papegaai is de enige vogelsoort waarbij zowel de boven- als de ondersnavel beweegt. De kromme bovensnavel -waarvan het puntje altijd naar beneden wijst- is altijd veel groter is dan de ondersnavel.
De parkiet is een kleine papegaai
Een ara van de papegaaienlaan in Artis. Papegaaien klimmen als de besten.
Klimmen en klauteren
Alle papegaaien hebben klimvoeten, met vier tenen waarvan er twee naar voren wijzen en twee naar achteren. Dat maakt de poten geschikt om over takken te klauteren. Ze kunnen er zelfs ondersteboven mee aan de takken hangen! Papegaaien klimmen als de beste. Daarvoor gebruiken ze vaak hun snavel als 'derde voet'. Ze bijten zich vast aan een tak en kunnen als ze willen met vrij hangende poten blijven hangen. Behalve de grondpapegaaien lopen papegaaien zelden op de grond. Doen ze dat wél, dan paraderen ze heel statig, met hun kopje rechtop, voetje voor voetje vooruit.
Notenkrakers
Papegaaien vullen een groot deel van de dag met eten. Meestal gaan er zaden en vruchten naar binnen. Met de stevige snavel kraken ze moeiteloos de hardste noten. Dankzij de gekartelde snavelranden heeft de papegaai extra veel grip op de notenschil. Papegaaien zijn slordige eters. Waar ze op bezoek zijn geweest, ligt de bodem bezaaid met afgeknaagde blaadjes en takken. Ze gebruiken soms hun poot om het voedsel vast te pakken en naar de snavel te brengen. Dat zul je geen enkele andere vogelsoort ooit zien doen. De kea uit Nieuw Zeeland eet behalve vruchten en noten ook vlees, en lori's likken stuifmeel en nectar uit bloemen. De kakatoe heeft zijn naam te danken aan de sterke snavel. In Maleisië betekent 'kakatua' nijptang.
De kakatoe is te herkennen aan het kuifje op de kop. In Maleisië betekent 'kakatua' nijptang
Agapornissen staan bekend om hun liefdesleven.
Trouw
Papegaaien zijn trouw aan elkaar. Een mannetje en vrouwtje blijven de hele broedtijd samen, en sommige soorten blijven een leven lang bij elkaar. Om de paarband te versterken frummelen en frutselen de papegaaien graag aan elkaar. Ze poetsen elkaars veren en ze kriebelen in elkaars nek. Vooral agapornissen kunnen moeilijk van elkaar afblijven. Ze worden niet voor niets 'Lovebirds' genoemd (liefdesvogels). Een vrouwtjespapegaai legt de ronde, witte eieren meestal in een holle boomstam. Mannetje en vrouwtje broeden om beurten. Als de jongen uitkomen, zijn ze kaal, blind en hulpeloos. Ze worden gevoerd door vader en moeder met voorverteerd voedsel uit de krop. Als ze volgroeid zijn, verlaten ze het nest. Papegaaien kunnen oud worden, sommige soorten bereiken een leeftijd van wel 90 jaar!
Contact houden
Voor dieren die in groepen leven, is het belangrijk dat ze alles samen doen. Daarvoor moeten ze 'communiceren' met elkaar. Ze moeten contact houden. Papegaaien doen dat vooral met geluid. Zo mooi als de kleuren kunnen zijn, zo lelijk klinkt het gekras uit een papegaaiensnavel. 's Morgens laten de groepsgenoten elkaar met oorverdovend veel lawaai weten dat ze wakker zijn. Ze gaan zich allemaal tegelijk wassen en poetsen. Luidkeels gaat de groep daarna op zoek naar lekkere hapjes. Als ze een meertje vinden strijken ze met z'n allen neer om water te drinken. 's Avonds zoeken ze ieder weer krijsend een slaapplek in een boom.
Koppie krauw
Wie een papegaai als huisdier heeft, moet weten dat het van oorsprong een groepsdier is. Hij heeft dus soortgenootjes nodig. Alléén in een kooitje, beschouwt de papegaai zijn baas als soortgenoot. Hij gaat hem nadoen. En dat doen papegaaien goed. Ze leren gemakkelijk woorden en ze kunnen zelfs hele zinnetjes zeggen. Hoe écht het ook klinkt, in werkelijkheid weten de vogels niet wát ze zeggen. Ze doen gewoon na, meer niet. Een papegaai in een kooi heeft veel gezelschap nodig, en heel veel takken om aan te knabbelen. Zonder takken gaan ze aan hun eigen veren knagen en plukken ze zichzelf kaal.
De grijze roodstraart met jong kroost