Fiche : DE VLEERMUIS

Familiebanden
Vleermuizen kunnen vliegen, maar toch zijn het geen vogels. En ondanks hun naam hebben ze ook niets met muizen te maken. Wat zijn ze dan wel? Vleermuizen zijn zoogdieren: de enige zoogdieren die écht kunnen vliegen. Omdat ze zo uniek zijn, heeft men ze in een aparte orde geplaatst: de orde van de handvleugeligen of Chiroptera. Deze orde telt bijna 1000 verschillende soorten vleermuizen. Daarvan vind je er 18 ook in België. De meest voorkomende soort bij ons is de dwergvleermuis.

Identiteitskaart
Van kleine uk tot indrukwekkende reus
Vleermuizen vind je klein en groot. Zo is een een hommelvleermuis met opengespreide vleugels maar 15 cm breed. Maar bij een kalong (of vliegende hond) kan de spanwijdte bijna 2 m bedragen. Bij de dwergvleermuis is de romp 4 cm lang en de spanwijdte 20 cm. Zijn gewicht is 6 gram: dat is zoveel als een suikerklontje.

Mjam, een mug!
Vliegen kost veel energie. Daarom moeten vleermuizen veel eten. Zoals de meeste Europese vleermuissoorten eten dwergvleermuizen insecten. Vooral op muggen en gaasvliegen zijn ze dol. Het zijn dus eigenlijk nuttige en onschadelijke insectenverdelgers. Buiten Europa vind je ook vleermuissoorten die vruchten, nectar, of andere diertjes oppeuzelen. Een paar soorten in Zuid- en Midden-Amerika eten bloed.

Schone slapers
De vleermuizen die in koudere gebieden leven, zoals bij ons, houden een winterslaap. Niet omdat het luie slaapkoppen zijn, maar omdat er in de winter bijna geen insecten te vinden zijn om op te eten. Bovendien is het er in de winter te koud. Vleermuizen hebben een verschillend winter- en zomerverblijf. Dat kan een leegstaand huis zijn, een oud fort, een holle boom of een grot. Dwergvleermuizen verkiezen huizen.

Echo-echo
Een vleermuis kan feilloos zijn weg vinden en prooien opsporen in het donker. Hoe hij dat doet? Tijdens het vliegen stoot een vleermuis hoge geluiden uit: zo hoog dat wij mensen ze niet kunnen horen. Deze geluiden botsen tegen hindernissen (een boom of een insect bv.) en worden dan teruggekaatst. Dat teruggekaatste geluid vangt de vleermuis op. Door de tijd die verstreken is voor het geluid terugkomt, en door de sterkte van dit geluid, weet de vleermuis hoe ver het voorwerp verwijderd is, en hoe groot het is. Dat systeem noemen we echolokatie.

Bedreigd
Door het toenemend gebruik van insecticiden, vinden de vleermuizen minder voedsel dan vroeger. Bovendien is het gif in de pesticiden schadelijk voor de vleermuizen. Ook vinden ze steeds moeilijker een plekje waar ze graag wonen. Holle bomen worden omgehakt, leegstaande huizen gesloopt,…

Soms worden vleermuizen ook gestoord tijdens hun winterslaap door mensen die in hun grotten of forten binnendringen. Dat wakker worden vraagt veel energie van de vleermuis en verkleint zijn kansen om de winter levend door te komen.

Wat doet wwf?
In België steunde WWF een project om de zomerverblijven van de vleermuizen in ons land in kaart te brengen. Maar ook met zijn vele projecten wereldwijd probeert WWF de vleermuizen te beschermen. Zoals in de Pastaza valley in Ecuador, waar maar liefst 50 vleermuissoorten leven. WWF werkt er samen met de lokale organisatie Fundacion Natura.

Drie burgemeesters uit het gebied ondertekenden een plan van ‘Fundacion Natura’. Een plan om de natuur in het gebied beter te beschermen, natuurvriendelijk toerisme aan te moedigen en de bevolking informatie te geven over de natuur. WWF erkende dit plan als een ‘Geschenk aan de Aarde’.