Fiche : de Moorse landschildpad
hoezo de 'moorse' landschildpad?
De Moorse landschildpad komt alleen voor in
Noord-Afrika (Marokko, Algerije, Tunesië,
Libië) en in hetzuiden van Spanje. Moren is
een naam voor de mensen die vroeger, lang
geleden, in Noord-Afrika leefden.
De Moorse landschildpadden die je in deze
verschillende landen vindt, lijken op
mekaar, maar vertonen toch ook veel
verschillen. De kleur en de tekeningen van
hun schilden kan variëren. Daarom denken
sommige specialisten dat er niet één soort
Moorse landschildpad is maar meerdere
soorten…
In Noord-Afrika vind je ook twee andere soorten schildpadden: de Egyptische schildpad en de Werner schildpad.
Carte d’identité :
Latijnse naam:
Testudo graeca
Grootte: volwassen
Moorse landschildpadden worden zo'n 25 cm
groot
Gewicht: de zwaarste
Moorse landschildpadden kunnen tot 4 kg
wegen
Levensduur: net als
veel andere schildpadden kan de Moorse
landschildpad behoorlijk oud worden: eentje
zou in gevangenschap wel 102 jaar geworden
zijn!
Eigenschappen: je kan
de Moorse landschildpad onderscheiden van de
Griekse landschildpad (een soort die er erg
op lijkt) aan de uitsteeksels op de
achterkant van zijn achterpoten (ter hoogte
van zijn 'billen').
gek op warmte, maar niet teveel…
Schildpadden hebben het graag warm, en dat geldt ook voor de Moorse landschildpad. Hij voelt zich opperbest bij temperaturen tussen 25 en 30° C. Maar dat betekent niet dat hij eindeloos in de zon kan blijven. Hij is vooral actief bij het begin en aan he teinde van de dag. Tijdens de warmste uren zoekt hij een schaduwplekje op. En als het echt heel heet is, wat zomers vaak het geval is in de Noord-Afrikaanse landen, dan kruipt ze in de grond of onder een steen om te 'overzomeren' . Zo'n diepe zomerslaap kan weken duren.
De Moorse landschildpad houdt zich op in open leefgebieden: in struikgewassen, aan open plekken in bossen, in velden,...
De Moorse landschildpad eet alleen planten. Met zijn fijne neus gaat hij op zoek naar zijn lievelingsplanten. Hij kiest de planten die hij opeet zorgvuldig uit. Eerst uitgebreid snuffelen en dan pas eten, is de boodscahap! Hij eet vetplantjes en grassen maar ook vruchten en soms zelfs bloemen.
vechtlustige papa's en nonchalante mama's?
In april, mei
en juni (naargelang het gebied) planten de
Moorse landschildpadden zich voort. Tijdens
deze periode houden de mannetjes hevige
gevechten, die langer dan een uur kunnen
duren. Deze gevechten kunnen leiden tot
ernstige verwondingen. Het doel van het
gevecht: de tegenstander op zijn rug
krijgen. Bij het vechten maken de mannetjes
blazende geluiden die je van ver kan horen.
De vrouwtjes leggen 4 tot 7 witte eieren
in een 'nest' dat ze uitgegeraven hebben in
de grond. Voor de rest kijken ze niet meer
naar hun eieren of jongen om. Ze leggen hun
eieren op erg zonnige plaatsen. De zon warmt
de aarde op en door die warmte komen de
eieren uit na 75 tot 90 dagen. De kleine
schildpadjes komen uit het ei en moeten zich
meteen helemaal zelf weten te redden.
grote verliezen
De kleine schildpadjes
hebben veel vijanden, zelfs als ze nog in
het ei zitten. De eieren worden opgegeten
door dassen, marters, vossen en andere
roofideren met een fijne neus. Ze weten de
schildpaddennesten op te sporen, al heeft
mama schildpad haar eieren nog zo goed met
aarde bedekt. Bij de jonge schildpadjes is
het schild nog niet helemaal hard, en biedt
het niet genoeg bescherming tegen de tanden
van vossen, jakhalzen,… Ook een roofvogel
als de lammergier (een heel grote gier)
grijpt al eens een schildpadje. Dan laat hij
het vanop een hoogte op een rots vallen
zodat het schild breekt en hij het vlees
makkelijk kan opeten!
Maar als de Moorse landschildpadden eenmaal
volwassen zijn, en diep in hun harde schild
weggekropen zitten, hebben ze zo goed als
geen natuurlijke vijanden meer te vrezen.
bedreigd!
Helaas bedreigen tal van
gevaren de Moorse landschildpad. Bosbranden
kunnen een ware ravage aanrichten. Ook de
moderne landbouwmethoden maken het de
schildpadden niet makkelijk. En door het
toenemende aantal wegen en auto's worden elk
jaar meer schildpadden overreden.
Een andere grote bedreiging: mensen vangen
schildpadden om ze te verhandelen. In de
jaren 1960-1970 werden elk jaar tot een
miljoen van deze schildpadden gevangen in de
Noord-Afrikaanse landen! Vandaag is de
handel in deze schildpadden verboden in de
EU-landen. Maar toch is deze praktijk nog
niet verdwenen in Noord-Afrika: nog elk jaar
worden tienduizenden Moorse landschidpadden
aan toeristen verkocht. De dieren zijn dan
ook erg bedreigd in de gebieden waar veel
toeristen naartoe komen.
een Hij of een zij?
Weet jij hoe je kan zien
of een Moorse landschildpad een hij of een
zij is?
Dat is niet erg moeilijk, als je maar goed
kijkt: bij de mannetjes is de plastron (de
'buik' van hun schild) wat krom, bij de
vrouwtjes plat. Mannetjes hebben ook een
dikke staart, die ze niet helemaal in hun
schild kunnen doen verdwijnen. Bij de
vrouwtjes is de staart kleiner.