De krokodil

Onbemind 

Er zijn maar weinig mensen die van krokodillen houden. Het is inderdaad zo dat sommige krokodillen voor de mens gevaarlijk kunnen zijn. ‘Mens’ op het menu is een buitenkansje dat sommige krokodillen zeker niet aan hun snuit voorbij laten gaan, als de gelegenheid zich voordoet. Toch zijn krokodillen ook boeiende dieren, die respect verdienen. Als grote roofdieren spelen zij immers een belangrijke rol in het natuurlijk evenwicht. Het is bovendien een heel oude diersoort: het oudste gekende krokodillenfossiel is reeds meer dan 180 miljoen jaar oud!

EEN REPTIEL MET EEN VOORLIEFDE VOOR WARME STREKEN

Krokodillen wonen in de warmere gebieden van onze planeet. We vinden ze in Afrika, Amerika, Azië, Australië en soms zelfs tot in verafgelegen archipels in de Stille Oceaan terug. Aan grote temperatuurschommelingen hebben ze een broertje dood. Geef hen maar een woongebied waar het klimaat gedurende het hele jaar min of meer stabiel is
Een groot deel van hun tijd brengen krokodillen in het water door: ze rusten uit, vangen prooien en verschuilen zich als er gevaar dreigt. Wat voor water, daar zijn ze niet zo kieskeurig in: sommige vertoeven in stromen, andere verkiezen rivieren, en nog andere voelen zich eerder in meren of moerassen thuis. De zeekrokodil schrikt er zelfs niet voor terug grote zee-armen over te zwemmen, om zich van het ene naar het andere eiland te begeven.
Er zijn weer Nijlkrokodillen in Egypte, in het meer Nasser aan de Nijl, enkele jaren na de aanleg van de enorme dam van Aswan. Onlangs ontdekten wetenschappers ook een kleine populatie krokodillen in de poelen van een oase in de woestijn van Mauritanië: de dieren zijn vrij klein en het zijn de afstammelingen van een heel oude populatie. Ze zijn er het levende bewijs van dat de Sahara lang geleden veel groener was dan vandaag.

GELIJK EN TOCH VERSCHILLEND

Wetenschappers onderscheiden verschillende krokodillenfamilies, die allemaal in de Orde der Krokodillen verzameld zijn. Deze orde omvat de ‘echte’ krokodillen (de Familie van de krokodilachtigen), de alligators en de kaaimannen ( de Familie van de alligatorachtigen) en de eigenaardige gaviaal (de Familie van de gaviaalachtigen).

Krokodillen	Alligators en kaaimannen	Gavialen
• krokodillen leven in Azië, Amerika en Afrika. • kleur: bruingroen • bij een krokodil blijf je de twee grote tanden in zijn onderkaak zien als zijn bek geloten is.	• alligators leven in Amerika; kaaimannen leven in Zuid-Amerika • kleur: donkergrijs • bij een alligator zie je de twee grote tanden in zijn onderkaak niet als zijn bel gesloten is.	• gavialen leven in India, Nepal, Pakistan en Bengladesh • Ze zijn goed te herkennen aan hun fijne snuit.

EEN GEVARIEERD MENU

Het menu van de krokodil is uiteraard afhankelijk van het milieu waarin hij leeft, maar wordt nog meer bepaald door zijn grootte. Enkel de allergrootste soorten wagen het erop om grote zoogdieren aan te vallen. Ze slaan dan toe als hun nietsvermoedende prooi aan het drinken is. Meestal is hun menu echter veel bescheidener en voeden ze zich met vissen, die zij op verschillende manieren weten te verschalken. Eén van de bijzonderste vismethoden is de volgende: de krokodil blijft onbeweeglijk liggen in de versnelling van een rivier, de muil wijd opengesperd. Zo wacht hij af, tot de vissen die met de stroom meedrijven recht in zijn muil zwemmen. Lui, maar efficiënt!

Ook kadavers die in riveiren en meren terechtkomen maken een groot deel van hun menu uit. Zo helpen de krodillen om de rivieren proper te houden.

ZORGZAME MOEDERS

Zoals alle reptielen leggen krokodillen eieren. De wijfjes graven een ‘nestje’ in het strand, de bermen of de zandoevers van rivieren. Hierin leggen ze hun eieren die ze zorgvuldig bedekken met zand. Dan is het de beurt aan de zon die voor de warmte zorgt die nodig is voor het uitbroeden van de eieren. Gedurende de hele broedtijd houdt het wijfje zeer toegewijd de wacht bij het nest. Als de jongen uit het ei komen gekropen, brengt de moeder ze soms zelf in haar enorme muil tot bij het water. De kleintjes hebben immers zeer veel vijanden, niet in het minst hun volwassen soortgenoten!

WIE BEDREIGT WIE ?

Elk jaar worden er mensen door krokodillen gedood. De zeekrokodil (uit Australië) en de Nijlkrokodil (uit Afrika) zijn het gevaarlijkst. Meestal is de plaatselijke bevolking zich wel goed bewust van het gevaar, en weet zij ook hoe zij de risico’s kan beperken.

Anderzijds bedreigt de mens verschillende krokodillensoorten. Met het doden van krokodillen valt immers veel geld te verdienen (via de handel in krokodillenvlees en –huid). Niet verwonderlijk dus dat deze dieren vaak het onderwerp van intensieve slachtpartijen zijn geweest. Maar ook het verdwijnen van geschikte woongebieden en prooien, maakt het de krokodillen niet gemakkelijk om te overleven. Sommige krokodillensoorten, zoals de Siamese en de Filippijnse krokodil, zijn vandaag de dag dan ook bijna volledig uit de natuur verdwenen.

Gelukkig is er ook reden tot juichen. Dankzij efficiënte beschermingsmaatregelen hebben verschillende soorten, zoals de Nijlkrokodil en krokodillensoorten in Zuid-Amerika, zich toch goed kunnen herstellen. Nu maar duimen dat het ook voor de andere soorten die kant op gaat.