John Sculley, de frisdrankenman die Apple redde
John Sculley kennen de meeste Apple-liefhebbers vooral als de man die Steve Jobs aan de kant zette bij Apple. Maar we kennen hem ook omdat Steve Jobs hem de volgende vraag stelde: “Wil je de rest van je leven suikerwater blijven verkopen, of wil je de wereld veranderen?” Sculley had er geen direct antwoord op. Hij besefte dat hij op een belangrijke tweesprong in zijn leven stond, en waagde toch de sprong om Apple’s nieuwste CEO te worden.
Apple had Sculley nodig
Apple had Sculley op dat moment nodig. Na de verbazingwekkende verkoopcijfers van de Macintosh in 1984 kwam Apple in een forse crisis terecht. Ze kwamen er weer bovenop dankzij de harde maatregelen van Sculley, al leidde dat wel tot het vertrek van visionair Steve Jobs.
Sculley, de frisdrankenman
Sculley was vice-president van PepsiCo en had ervoor gezorgd dat Pepsi de grote winnaar was van de cola-oorlog van die tijd. Hij zat bij een succesvol bedrijf en had een riant salaris. Hij had geen reden om die veiligheid op te geven, om bij een stelletje computernerds aan de westkust te gaan werken.
"Wil je de rest van je leven suikerwater blijven verkopen, of wil je de wereld veranderen?"
Dat hij toch de knoop doorhakte, had vooral te maken met zijn bewondering voor de ideeën van Steve Jobs. Beide mannen werden vrienden. Ze “vulden elkaars zinnen aan” omdat ze “op dezelfde golflengte zaten”, blijkt uit latere publicaties. Als duo deden ze het goed in de pers: de ervaren manager Sculley en de jonge hond Jobs. Dat gaf vertrouwen.
Toch brokkelde die vriendschap ook weer snel af, toen de geplande verkoopcijfers van de Macintosh niet haalbaar bleken. In hun enthousiasme over de revolutionaire Mac hadden de twee bedacht dat ze eind 1984 wel 80.000 stuks zouden verkopen. Ze lieten die alvast produceren, maar in werkelijkheid bleek er maar vraag naar 20.000 stuks.
"De Macintosh waarmee we nu met zoveel weemoed aan terugdenken, was helemaal niet zo succesvol."
In 1985 zakte de verkoop van de Macintosh nog verder in: in maart van dat jaar werden maar 2.500 stuks verkocht. Jobs werd agressiever en gaf iedereen de schuld, behalve zichzelf. Uiteindelijk gaf hij ook Sculley de schuld van de crisis en wilde het bedrijf weer zelf gaan leiden. Maar daar waren anderen het niet mee eens: Jobs was een prima denker en motiveerde mensen, maar was geen manager. Hij zag het alleen zelf niet.
Sculley slaat terug
Toen Sculley hoorde dat Jobs van plan was hem uit het bedrijf te wippen, maakte hij zich aanvankelijk zorgen. Hij besloot echter dat behoud van het bedrijf belangrijker was dan de vriendschap. Gesteund door Markkula en andere bestuursleden zorgde Sculley ervoor dat Jobs in mei 1985 uit zijn leidinggevende functies werd gezet. Jobs was niet langer vice-president en leider van de Mac-divisie.
Steve Jobs was daar uiteraard gepikeerd over. Hij reisde naar Europa en de Sovjet-Unie om zich te beraden op de volgende stappen. Uiteindelijk besloot hij in december 1985 om Apple verlaten. Hij verkocht al zijn Apple-aandelen en nam de beste medewerkers mee om NeXT te starten. Dat bedrijf moest werkstations voor scholen en universiteiten gaan maken. De eerste computers waren in december 1988 klaar en kostten $6.500 per stuk. Jobs had geluk dat miljardair Ross Perot – die we later nog wel in Amerikaanse verkiezingen hebben gezien – besloot om $20 miljoen in NeXT te investeren.
"Jobs reisde naar Europa en de Sovjet-Unie om zich te beraden op de volgende stappen."
Apple verder zonder Steve Jobs
Achteraf zegt John Sculley zelf, dat het de grootste fout van Apple is geweest om hem aan te nemen. Sculley nam allerlei maatregelen om het inmiddels stuurloze bedrijf te redden. Hij ontsloeg 1.200 medewerkers, destijds 20% van het personeelsbestand. Ook voegde hij de als los zand aan elkaar hangende bedrijfsonderdelen weer samen tot één bedrijf.
"Het was Apple’s grootste fout dat ze mij aan hebben genomen."
Op zich had dat een gunstig effect: de kosten kwamen weer onder controle en het bedrijf was minder verdeeld. Dankzij Sculley gingen meer bedrijven software schrijven voor de Mac.
Financieel ging het nog niet veel beter: 1986 was Apple’s slechtste jaar tot dan toe. Uiteindelijk krabbelden ze er weer bovenop, vooral door de nadruk te leggen op Desktop Publishing (DTP). De Macintosh was ondertussen een serieuze zakelijke computer geworden en de verkoop trok aan.
Onder leiding van Sculley kwamen de LaserWriter laserprinter, de HyperCard-software, de Apple Powerbook en de Apple Newton op de markt. De Newton leverde een nieuw begrip op: de Personal Digital Assistant (PDA). De verkoopcijfers van Apple stegen van 600 miljoen naar 8 miljard dollar per jaar. Tegelijk maakte Sculley ook fouten, zoals het in licentie geven van delen van de gebruikersinterface van de Macintosh aan Microsoft. Ook ging Apple onder leiding van Sculley een breed aanbod van computers produceren, waardoor klanten het aanbod verwarrend vonden.
Sculley had zijn beste dagen gehad en werd uiteindelijk ontslagen. Hij werd opgevolgd door Michael Spindler. Tegenwoordig is Sculley actief als investeerder.
"John Sculley heeft Apple gered, maar is vaak verguisd."
Terugkijkend kun je zeggen dat Sculley Apple gered heeft. Hij bracht het bedrijf weer bij elkaar en zorgde dat er weer winst werd gemaakt. Maar toch kleeft er nog altijd een wat negatief imago aan de man, die ervoor zorgde dat Steve Jobs opstapte en pas vele jaren later terugkwam.
